Etkinlik ve İlham Yazılar

Osmanlı’da Goygoycu Ne Demek? Güç, Söylem ve Toplumsal İtaat Üzerine Siyasal Bir Analiz Bir Siyaset Bilimcinin Girişi: Güç İlişkilerinin Sessiz Kahramanları Siyaset bilimi, yalnızca iktidarın kimde olduğu sorusunu değil, aynı zamanda iktidarın nasıl meşrulaştırıldığı ve toplumun buna nasıl rıza gösterdiği sorusunu da sorar. Tarih boyunca her rejim, kendi söylemini taşıyacak aracılara ihtiyaç duymuştur: kimileri kalemle, kimileri kılıçla, kimileri de kelimelerin hafifliğiyle iktidarı taşımıştır. Osmanlı’da bu rolü zaman zaman “goygoycular” üstlenmiştir. Bugün gündelik dilde alaycı bir anlam taşıyan “goygoycu” kelimesi, tarihsel köklerinde ciddi bir siyasal işlevi ima eder. Peki Osmanlı’da goygoycu ne demekti? Bir dalkavuk mu, bir propagandacı mı, yoksa halkla…

Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü ve Kamu Görevlilerinin Grev Hakkı Bir eğitimci için öğrenme, yalnızca bilgi edinmek değildir; öğrenme, insanın kendini ve dünyayı yeniden anlamlandırma sürecidir. Paulo Freire’nin ifadesiyle eğitim, insanın “dünyayı okuma” biçimidir. Bu okuma, bazen bir kitapta, bazen bir sınıfta, bazen de bir meydanda gerçekleşir. Grev hakkı tartışması da, aslında öğrenmenin toplumsal yönüyle ilgilidir. Çünkü bir toplumun, hak arayışını nasıl öğrendiği, onun demokratik olgunluğunu belirler. Kamu Görevlileri ve Öğrenme Toplumu: Hak Bilincinin Pedagojisi Bir eğitim süreci nasıl bireyin potansiyelini açığa çıkarıyorsa, toplumsal öğrenme de hak bilincini güçlendirir. Kamu görevlilerinin grev hakkı meselesi, işte bu toplumsal öğrenmenin en canlı örneklerinden biridir.…

Kalp hastasına neler yasak? (Ve aslında “yasak” kelimesini neden yeniden düşünmeliyiz) Bunu yıllardır sahada dinliyorum: “Hocam, kalp hastasına neler yasak?” İçten söyleyeyim; bu soru bende hep koruma içgüdüsünü tetikliyor. Çünkü mesele yalnızca yasaklar listesi değil; kalbin yükünü azaltan, damarları koruyan, ritmi sakinleştiren akıllı seçimler meselesi. Hadi gelin, gündelik hayatın içinde gömülü riskleri birlikte açığa çıkaralım—samimi, pratik ve bilimle sırtı pek bir çerçevede. “Yasak” yerine “koruyucu seçimler”: Tavrı değiştirmek Kalp hastalığında amaç, tansiyonu, ritmi ve damar sağlığını bozan tetikleyicileri azaltmak. Bu bazen net “hayır”ları gerektirir (sigara gibi), bazen de doz, zaman ve etkileşime dikkat demektir (alkol, kafein, ilaçlar gibi). Yani siyah-beyaz…

Gözün Hangi Kısmı Görür? Antropolojik Bir Yolculuk Dünyayı anlamak, görmekle başlar. Fakat bir antropolog için “görmek” sadece fizyolojik bir olay değil, aynı zamanda kültürel, sembolik ve toplumsal bir deneyimdir. Her toplum, gözün anlamını farklı şekillerde kurar: kiminde göz bir bilgelik sembolü, kiminde kutsalın kapısıdır. Bu yazıda, “Gözün hangi kısmı görür?” sorusunu biyolojinin sınırlarının ötesine taşıyacak; ritüeller, semboller ve kimlikler aracılığıyla görmenin antropolojik derinliklerine ineceğiz. Görmenin Anatomisi: Fizikten Kültüre Fizyolojik olarak bakıldığında, görmeyi sağlayan esas kısım retinadır. Retina, ışığı algılayan hücrelerle doludur ve sinir ağları aracılığıyla beyne görüntü sinyalleri gönderir. Ancak antropolojik açıdan asıl soru şudur: Görme eylemini sadece göz mü…

Zihnin Aynası: Gösterge Değeri Üzerine Psikolojik Bir Analiz Bir psikolog olarak insan davranışlarını anlamaya çalışırken şunu fark ederiz: Her jest, her kelime, hatta her sessizlik bir mesaj taşır. İnsan yalnızca davranmaz, aynı zamanda davranışlarıyla anlam üretir. Sosyolojideki gösterge değeri kavramı, tam da bu anlam üretiminin toplumsal boyutunu ifade eder. Ancak bu kavram, psikolojik bir mercekle incelendiğinde, insan zihninin nasıl sembollerle düşündüğünü, hissettiğini ve ilişki kurduğunu ortaya çıkarır. Gösterge Değeri Nedir? Toplumun Ruhsal Dili Sosyolojide gösterge değeri, bir davranışın, nesnenin ya da sembolün toplum içinde taşıdığı anlamı ifade eder. Bir nesne sadece bir nesne değildir; o, aynı zamanda bir sosyal statü,…

Grek Kime Denir? Tarihsel Köklerden Günümüze Bir Kimliğin İzinde Tarihin tozlu sayfaları arasında dolaşırken, bazen bir kelimenin peşine düşmek insanı binlerce yıllık bir yolculuğa çıkarır. “Grek” kelimesi de böyledir. Bugün bir kimlik, bir kültür ya da bir coğrafyayı anlatan bu sözcük, geçmişte hem Doğu hem Batı medeniyetlerinin kesişiminde şekillenen bir kavram olmuştur. Bir tarihçi gözüyle baktığımızda, Grek kimliği yalnızca bir halkın adı değil, uygarlık, inanç, sanat ve düşünce tarihinin dönüm noktalarını anlamamıza yardımcı olan bir aynadır. Antik Dönemde “Grek” Kavramının Doğuşu Antik çağlarda bugünkü Yunanistan topraklarında yaşayan insanlar kendilerine “Hellen” derdi. “Grek” ismi ise Latin kaynaklarında, özellikle de Romalılar tarafından,…

Haraç Ne Demek Din? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Bağlamında Bir Bakış Hepimiz zaman zaman dinin adalet, eşitlik ve insanlık değerleriyle nasıl ilişkilendiğini sorgularız. Ben de bu yazıda, “haraç” kavramını yalnızca tarihsel ya da teolojik bir terim olarak değil, aynı zamanda toplumsal ilişkilerdeki güç dinamiklerini anlamamıza yardımcı olabilecek bir metafor olarak ele almak istiyorum. Çünkü din, sadece inanç değil; toplumun vicdanıdır. Bu vicdan, cinsiyet rollerinden sınıfsal eşitsizliklere kadar pek çok konuda bize ayna tutar. Haraç: Tarihsel ve Dini Anlamı Haraç, İslam tarihinde genellikle gayrimüslimlerden alınan bir vergi türü olarak bilinir. Ancak bu kavram, sadece ekonomik bir yükümlülük değil, aynı…

Jüpiter’e Kaç Yılda Gidilir? Bir Antropolojik Perspektiften Keşif İnsanlık tarihi boyunca, kültürler ve topluluklar, evreni ve insanın bu evrendeki yerini anlamak için çeşitli ritüeller, semboller ve inanç sistemleri geliştirmiştir. Bir antropolog olarak, farklı kültürlerin gökyüzüne, yıldızlara ve gezegenlere bakışını incelemek her zaman büyüleyici olmuştur. Bugün, bu tarihi merakın modern dünyada nasıl bir yolculuğa dönüştüğünü görmek için, çok eski zamanlarda başlayan gökyüzüne duyulan ilgimizin günümüzde nasıl bir teknolojiye dönüştüğünü tartışacağız. Bu yazıda, “Jüpiter’e kaç yılda gidilir?” sorusuna antropolojik bir bakış açısıyla yanıt arayacağız. Jüpiter, sadece bir gezegen değil, aynı zamanda insanlığın gücü, hayal gücü ve evrene dair anlam arayışını simgeleyen bir…

Giriş: Kaynakların Sınırlılığı, Seçimlerin Bedeli Bir ekonomist için her coğrafya, yalnızca bir yer değil; kararların, kaynakların ve fırsatların kesiştiği bir denge alanıdır. Gölcük de bu bakımdan bir konumdan fazlasıdır — üretimin, sanayinin ve lojistiğin ekonomiyle buluştuğu bir merkezdir. Her ekonomide olduğu gibi burada da temel gerçek değişmez: Kaynaklar sınırlı, ihtiyaçlar sonsuzdur. İnsan, işletme ya da devlet fark etmeksizin herkes, bu sınırlılık içinde seçim yapar. “Gölcük hangi ile bağlı?” sorusu bu yüzden sadece coğrafi bir merak değil; ekonomik bir kimlik sorusudur. Gölcük Hangi İle Bağlı? Coğrafyadan Ekonomiye Uzanan Bir Hat Gölcük, Kocaeli iline bağlıdır. Marmara Bölgesi’nin kuzeybatısında, İzmit Körfezi’nin güney kıyısında…

Küçük Yük Gemisine Ne Denir? Denizin Sessiz Kahramanları Bir gün sahilde yürürken, uzaklardan gelen küçük bir gemi dikkatimi çekti. Ne devasa bir konteyner gemisiydi ne de lüks bir yolcu vapuru… Daha mütevazı, ama aynı zamanda hayati bir rol üstlenmiş görünüyordu. Yanımda yürüyen yaşlı bir denizci gülümseyerek, “İşte bu, bir küçük yük gemisi… Aslında ona ‘koster’ deriz” dedi. O an anladım ki, denizlerde sessizce süzülen bu gemiler, ticaretin görünmeyen ama en önemli kahramanlarıydı. Küçük Yük Gemisine Verilen İsim: Koster Küçük yük gemilerine genellikle “koster” adı verilir. Kosterler, 1000 ila 5000 ton arasında yük taşıyabilen, genellikle kısa mesafelerde malzeme ve ürün nakli…